Fuga - jakie są jej zadania?

Fuga poza zadaniem czysto dekoracyjnym, ma ochraniać ścianę przed wilgocią, która mogłaby się dostać poprzez szczeliny w płytkach. To właśnie dzięki fugom, w tych szczelinach nie gromadzi się kurz ani brud, a co jest niezmiernie ważne, ograniczony zostaje wzrost grzybów i pleśni, które w łazienkach tak chętnie lubią się zadomowić.

Prawidłowe wypełnienie szczelin przy użyciu fugi, zwiększa także przyczepność płytek do miejsca na którym są położone.

W miejscach, gdzie panuje stała temperatura, nie ma silnego nasłonecznienia oraz nie występują inne oddziaływania cieplne, nie ma przeciwwskazań technicznych do stosowania wąskich spoin. Inaczej ma się sprawa w przypadku okładzin wykonywanych na podłożach odkształcalnych, czyli na ogrzewaniu podłogowym, tarasach, balkonach, elewacjach, schodach zewnętrznych, w basenach i innych miejscach wystawionych na silne nasłonecznienie lub oddziaływanie mocnych źródeł ciepła. Dlaczego tak się dzieje? Płytki pod w pływem temperatury ulegają deformacji liniowej czyli zaczynają się rozszerzać. Płytki ceramiczne lub z kamienia naturalnego ułożone obok siebie na odcinku o długości 5 m pod wpływem temperatury mogą rozszerzyć się nawet o 5 mm. Rozgrzane płytki w okładzinie zaczynają zbliżać się do siebie, w ekstremalnych sytuacjach stykają się, tworząc naprężenia ściskające, które muszą zostać gdzieś skompensowane. Jeśli siły te nie znajdą ujścia, płytki ulegną uszkodzeniu, popękają lub odspajają się od podłoża, tworząc charakterystyczne daszki. Spoiny służą więc do kompensacji naprężeń termicznych. 

Na balkonach, tarasach, elewacjach oraz schodach zewnętrznych spoina pełni jeszcze funkcję wentylacyjną. Polega ona na tym, że ewentualna wilgoć znajdująca się pod płytkami musi mieć możliwość swobodnego wydostania się na zewnątrz. W sposób niezaburzony może się to odbywać tylko wtedy, kiedy spoina jest paroprzepuszczalna oraz ma odpowiednią szerokość. W przeciwnym razie wilgoć pod wpływem temperatury zamieniona w parę wodną, nie mając możliwości odparowania, działa od spodu z dużym ciśnieniem na okładzinę ceramiczną powodując jej odspajanie.

Czy jest optymalna grubość fugi dla określonych płytek glazury? Od czego ona zależy? Od kształtu i wielkości płytki? Ma tylko znaczenie estetyczne czy lepiej trzyma płytkę przy ścianie? A może w ogóle z niej zrezygnować? Te i inne pytania nasuwają się nam, gdy stajemy przed wyborem materiałów na ściany i podłogi w naszych łazienkach czy kuchniach.

Gdy zdecydujemy się już na układanie płytek z zastosowaniem spoiny, powinniśmy pamiętać o pewnych podstawowych zasadach:

Szerokość fugi zależy przede wszystkim od wymiarów płytki, ale jest to również kwestia gustu. Warto jednak pamiętać, że fuga stanowi swoistą dylatację pomiędzy płytkami pozwalającą na ich minimalne odkształcenia, zwłaszcza gdy praca podłoża prowadzi do wystąpienia naprężeń, na przykład gdy zainstalowane jest ogrzewanie podłogowe.

Ważne jest przede wszystkim, aby do konkretnej grubości spoiny między płytkami zastosować odpowiednią zaprawę wypełniającą. Jeśli już decydujemy, że szerokość spoiny będzie wynosić np. 8 mm to do jej wypełnienia nie wolno zastosować zaprawy, która co prawda kolorystycznie idealnie pasuje do płytek, ale jej maksymalna szerokość może wynosić jedynie 5 mm.

Coraz częściej spotyka się okładziny, w których płytki praktycznie przylegają jedna do drugiej tzw. klejenie bezfugowe. O ile jednak nie dysponujemy odpowiednio przygotowanymi idealnie równymi płytkami nie radzimy stosować takiego rozwiązania. Tradycyjne płytki są tylko na pozór równe. Poza tym i tak nie uda się osiągnąć efektu bezspoinowej okładziny, gdyż płytki mają „wyoblone” krawędzie. Fugi powinny stanowić od 2 do 6% całej powierzchni okładziny ceramicznej. 

Kolor fugi zależy od koloru położonych płytek, ale także od naszej fantazji. Możemy starać się dopasować kolor fugi do barwy płytek, tak aby stała się ona mniej widoczna. Bardziej odważni, decydują się na kontrastowe łączenie fugi z płytkami. Na przykład, do czarnych czy czerwonych płytek używają białej fugi. Jednak i kontrast powinien być odpowiednio przemyślany, by kolory nie męczyły oczu oraz nie wyglądały kiczowato. Wybierając fugę na podłogę, powinniśmy przewidzieć jej ewentualne zabrudzenie się. Dobrze jest wybrać fugę, która pomimo upływu lat nie zmieni koloru przez nanoszony brud. Doskonałym rozwiązaniem będą fugi w ciemnym brązie, odcienie szarości oraz czerń.